Koszty produkcji - production costs

wyrażone w formie pieniężnej zużycie środków produkcji i zasobów pracy niezbędne w celu pozyskania dobra (produktu) lub usługi. Koszty produkcji obejmują więc wartość pracy uprzedmiotowionej i tę część wartości pracy żywej, która jest bezpośrednio opłacana. Koszty produkcji powiększone o sumę nakładów finansowych (podatek od płac, składki ZUS itp.) stanowią koszty własne przedsiębiorstwa. W skład kosztów własnych wchodzą:
1) koszty osobowe – przede wszystkim płace i wynagrodzenia, odpisy na zakładowy fundusz socjalny;
2) koszty rzeczowe (materiałowe) obejmujące głównie koszty amortyzacji, materiałów, paliwa, energii, konserwacji i remontów,
3) koszty finansowe – wliczane w ciężar kosztów własnych, jak składki ubezpieczeniowe, podatki i opłaty, oprocentowanie kredytów i inne.
Koszty własne są to więc ponoszone przez firmę koszty produkowanego przez nią dobra lub usługi. Koszt własny związany z wytworzeniem wszystkich produktów (usług) nazywa się kosztem całkowitym (pełnym) (total cost). Jest on iloczynem kosztu średniego i ilości wytworzonej produkcji i obejmuje koszty stałe oraz koszty zmienne.
Koszty stałe (fixed costs) to część obciążeń finansowych przedsiębiorstwa, która jest związana z samym faktem jego istnienia oraz z utworzeniem zaplecza przemysłowo-handlowego. Koszty te często określa się mianem kosztów strukturalnych, gdyż zależą one od rozmiarów i struktury firmy. Są one ponoszone niezależnie od wielkości produkcji.
Koszty zmienne (variable costs) są ściśle związane z poziomem i przebiegiem operacji produkcyjnych i handlowych danego przedsiębiorstwa (koszty płac, surowców, energii itd.). Koszty te zależą od poziomu i rytmu przedsiębiorstwa i często też są nazywane kosztami proporcjonalnymi (zmieniają się wraz ze zmianami rozmiarów produkcji).
Koszty bezpośrednie (direct costs) – pozycje kosztów, które można przypisać do produktu za pośrednictwem dokumentów księgowych, a więc dające się dokładnie obliczyć dla danej jednostki kalkulacyjnej. Są to głównie materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia oraz inne koszty bezpośrednie (np. poniesione na przygotowanie nowej produkcji).
Koszty pośrednie (indirect costs) – pozycje kosztów, które na podstawie dokumentów pierwotnych nie mogą być wprost odniesione na określone jednostki kalkulacyjne. Są one rejestrowane łącznie dla wszystkich wyrobów, a następnie rozliczane na poszczególne wyroby za pomocą narzutu przeciętnego, proporcjonalnego do przyjętego klucza podziałowego tych kosztów. Takim kluczem podziałowym jest najczęściej robocizna bezpośrednia. Koszty pośrednie obejmują koszty wydziałowe i ogólnozakładowe. Są to takie koszty jak: zużycie energii, czynsze, podatki, oświetlenie i ogrzewanie, materiały biurowe, płace nadzoru i administracji, amortyzacja urządzeń, delegacje służbowe itp.
[J. Penc]